۲۶  اردیبهشت در دنیای علم چه خبر؟ 

به گزارش خبرگزاری علم و فناوری آنا، تاریخ علم مملو از رویدادهای مهمی است که نوآوری‌ها، کشف‌ها و حتی زادروزها و درگذشت‌های دانشمندان و مخترعان تاثیرگذار جهان را در برمی‌گیرد. در این تقویم علم، وقایع مهم مصادف با امروز ۲۶ اردیبهشت برابر ۱۵  می را ورق می‌زنیم.

***

هارمونی جهان

۱۵ می ۱۶۱۸ میلادی برابر با ۲۶ اردیبهشت ۹۹۷ خورشیدی، یوهانس کپلر قانون هارمونیک خود را کشف کرد که سال ۱۶۱۹ در اثر پنج جلدی‌اش با عنوان Harmonices Mundi (هارمونی جهان) منتشر شد. او تلاش کرد تا تناسبات و هندسه را در حرکات سیاره‌ای و ارتباط آنها را با مقیاس‌ها و فواصل موسیقی توضیح دهد (توسعه‌ای از آنچه فیثاغورس به‌عنوان «هماهنگی کره‌ها» توصیف کرده بود) و نشان داد که زیر و بمی صداها با سرعت زاویه‌ای آن سیارات که از خورشید اندازه‌گیری می‌شود متفاوت است. برای مثال، براساس این قانون کپلر، آهنگ زمین می/فا/ می است و در فواصل بسیار نادری همه سیارات با هماهنگی کامل آواز می‌خوانند.

حلقه الماس

۱۵ می ۱۸۳۶ میلادی برابر ۲۶ اردیبهشت ۱۲۱۵ خورشیدی، فرانسیس بیلی، اخترشناس انگلیسی، طی خورشیدگرفتگی حلقوی اثر نوری شگفت‌انگیز حلقه الماس را توصیف کرد که در بزرگداشتش به دانه‌های تسبیح بیلی هم معروف است. حلقه الماس، پدیده‌ای است که درست لحظاتی پیش و پس از خورشیدگرفتگی کلی به‌صورت پرتوِ نوری از خورشید از کنار لبه قرص تاریک ماه دیده می‌شود. این پدیده به دلیل نوری است که ازطریق ویژگی‌های سطحی نامنظم ماه می‌تابد. درواقع، ماه طی خورشیدگرفتگی کلی، خورشید را می‌پوشاند اما توپوگرافی ناهموار کره ماه اجازه می‌دهد تا دانه‌های الماس‌مانند نور خورشید در برخی نقاط بتابد و در برخی دیگر نه.

مدال بنجامین فرانکلین برای اینشتین

۱۵ می ۱۹۳۵ میلادی برابر با ۲۶ اردیبهشت ۱۳۱۴ خورشیدی، در مؤسسه فرانکلین، فیلادلفیا، آلبرت اینشتین مدال بنجامین فرانکلین را برای خدمات برجسته‌اش در فیزیک نظری، به‌ویژه نظریه نسبیت دریافت کرد. به‌نوشته مجله تایم، «خیل عظیمی از دانشمندان و افراد برجسته برای شنیدن حرف‌های مدال‌آور گرد هم آمده بودند. اینشتین با خوش‌رویی به رئیس اطلاع داد که حرفی برای گفتن ندارد، الهامی که تا آخرین لحظه منتظرش بود، او را ناکام گذاشته بود. رئیس، بسیار شرمنده‌تر از مدال‌آور، این موضوع را به اطلاع حضار رساند.» برای جبران، اینشتین مقاله‌ای ۴۴ صفحه‌ای باعنوان «فیزیک و واقعیت» نوشت که در شماره مارس ۱۹۳۶ مجله موسسه فرانکلین منتشر شد.

سوپ بنیادین حیات

۱۵ می ۱۹۵۳ میلادی برابر با ۲۶ اردیبهشت ۱۳۳۲ خورشیدی، استنلی ال. میلر، شیمی‌دان آمریکایی مقاله‌ای را درباره سنتز اسیدهای آمینه در شرایطی که جو زمین اولیه را شبیه‌سازی می‌کرد در نشریه تخصصی ساینس منتشر کرد. میلر یک تخلیه الکتریکی به مخلوطی از آب (H2O)، آمونیاک (NH3 )، متان (CH4 ) و هیدروژن (H2) اعمال کرده بود (که در آن‌زمان تصور می‌شد ترکیب جوی زمین اولیه است.) به‌جای تولید مخلوطی تصادفی از مولکول‌های آلی، نتیجه شگفت‌انگیز، مخلوطی از اسیدهای‌آمینه، هیدروکسی اسیدها و اوره شد. این ترکیبات در زیست‌شیمی حیات به قدری مهم هستند که این کشف سرآغاز مطالعات امروزی برای درک منشا حیات روی زمین است. مقاله میلر فقط چند هفته پس‌از آن منتشر شد که واتسون و کریک مدل دوتایی مارپیچ دی‌ان‌ای را در نشریه نیچر گزارش دادند. سال ۱۹۲۴ الکساندر ایوانوویچ اُپارین، دانشمند اهل شوروی، در نظریه‌ای توضیح داد که اصطلاح «مولکول‌های حیات» (آجرهای سازنده حیات) یعنی اسیدهای نوکلئیک سازنده دی‌ان‌ای و آر.‌ان.‌ای و پروتئین‌ها می‌توانند از هیدروژن، آمونیاک، متان و بخار آب موجود در زمین تشکیل شده باشند. او معتقد بود که نخستین مولکول‌ها در اقیانوس‌ها شکل گرفتند و بعدها گردهم آمدند و مولکول‌های بزرگ‌تر و پیچیده‌تری را تشکیل دادند تا‌جایی‌که به این مخلوط «سوپ بنیادین» می‌گویند.